Mało mamy wierszy Burnsa…
W Polsce nie mamy szczęścia do tłumaczeń wierszy Roberta Burnsa…
Nie doczekaliśmy się nigdy „Dzieł zebranych” ani choćby porządnej „Antologii”. Jedyne co mamy to bardzo, bardzo stare tłumaczenie kilku wierszy, stare tłumaczenie kilkudziesięciu wierszy i nowe tłumaczenie kilkunastu wierszy…
Do tego mamy jeszcze zbiorki wierszy dwóch tłumaczy które praktycznie są nie do zdobycia.
Niestety nie jest to wiele…
Robert Burns wielkim poetą był…
Wiadomo – Burns „wielkim poetą był”, Burns jest narodowym wieszczem Szkocji itd i itp.
Dla mnie jednak Burns jest po prostu świetnym autorem! Jego teksty są dowcipne, jego język potrafi być naprawdę ostry, a opinie bardzo mocne. A co ważne: większość z nich, pomimo upływu wieków, nadal są bardzo aktualne!
Ale jak tu zachęcać kogoś do czytania Burnsa, skoro nie wiadomo które z jego tekstów zostały przetłumaczone?
No więc postanowiłem zebrać w jednym wpisie wszystkie dostępne po polsku tłumaczenia – tak by ktoś kto chciałby poznać twórczość Burnsa wiedział czego ma szukać.
Trzy spośród nich – wciąż dostępne dla ludzi…
Z wierszy szkockich
Najbardziej znanym tomikiem z wierszami Roberta Burnsa wydanym po polsku jest – „Z wierszy Szkockich” wydany w 1956 roku.
Choć wydany tak dawno temu – jest on ciągle do dostania w antykwariatach.
W tomiku znajdziemy 89 wierszy w tłumaczeniu Zofii Kierszys, Stanisława Kryńskiego oraz Ludmiły Marjańskiej. Są to bardzo dobrze opracowane tłumaczenia, taki „klasyczny przekład”
Ma miłość jest jak róży krew
Ma miłość jest jak róży krew, Krew róży w czerwca świt. Ma miłość jest jak rzewny śpiew, Melodii cudnej rytm. W piękności twojej strojna blask, Jak w łunę jasnych zórz, Ma miłość przetrwa świat i czas, Gdy dna już wyschną mórz.
więcej o tym tomiku znajdziesz we wpisie – Robert Burns – Z wierszy szkockich
Wiersze i śpiywki Roberta Burnsa
To mój ulubiony tomik z przekładami wierszy Roberta Burnsa!
I fakt że wcale nie jest po polsku – ale po śląsku, jest jak dla mnie wielkim plusem. Dlaczego? Tłumaczę to w osobnym wpisie na temat tej książki – Wiersze i śpiywki Roberta Burnsa
Jeżeli chcesz poznać ducha Burnsa, jeżeli chcesz się nim bawić i się z nim śmiać. to właśnie ten tomik jest dla Ciebie ;-)
mała zachęta by zapoznać się z przekładami wierszy Burnsa z tego tomiku:
Wesoły Wdowiec – The Joyful widower
Zwadliwo baba żech se wzion
W postrzodku listopada
Boł piekłym tyn małżyński ston
Bo w pysk mie prała rada.
Jarzmica dugo smyczoł żech
I ślimtoł, jak sie darła
Na szczyńście, trza to pedzieć frech,
Śmierć prziszła i umarła
Poeci angielscy – Jana Kasprowicza
Ten tomik wierszy najłatwiej dostać – cały jest dostępny na stronie Wikiźródła. Znajdziemy tutaj przekłady wierszy 30 autorów, główne angielskich. Są tutaj również przekłady 14 wierszy Roberta Burnsa. Jan Kasprowicz wydał ten tomik w 1907 roku i język jest dość archaiczny – ale bez przesady, nie jest tak źle… ;-)
oto przykład:
Me serce jest w górach
Me serce jest w górach, nie dla mnie tu świat!
Me serce jest w górach, za zwierzem mknie w ślad;
Za dziką zwierzyną, za sarną mój bieg;
Me serce jest w górach, gdziekolwiek bym legł.O żegnaj, Północy, ty kraju mych gór,
Skąd siły i męstwa wywodzi się wtór;
Gdziekolwiek się udam, gdzie zwrócić się mam,
Li ciebie ja kocham, li ciebie ja znam.
Sześć tylko dla poszukiwaczy wytrwałych…
Kolejnych 6 tomików jest bardzo trudno kupić. Można je znaleźć w kilku największych bibliotekach w Polsce i w bibliotece w Edynburgu.
W mojej domowej biblioteczce mam jedynie 5 z nich… wciąż szukam ostatniego…
4 tomiki wierszy w przekładzie Jerzego Hebdy
Jerzy R. S. Hebda wydał 4 tomiki wierszy, każdy z nich zawiera przekłady wierszy Roberta Burnsa, oraz wiersze własne pana Jerzego.
Niestety w moich zbiorach mam jedynie 3 spośród nich, czwartego tomiku do tej pory nie udało mi się kupić…
Jerzy Hebda pisze swe przekłady z dość dużą swobodą, nie są to przekłady „dosłowne” – ale świetnie oddające ducha wierszy Burnsa.
Epitafium dla Waltera
Takim był Wat łotrem, i takim był gadem
Że nawet robaki gardzą tym obiadem.
Wrzeszczą: „Jego ścierwo ma w sobie zarazę,
Zaś serce cuchnące budzi w nas odrazę.”Epitafium dla Jakuba Grievie
Tu leży Boghead pośród umarłych,
W nadziei na zbawienie.
Gdy tacy jak on trafią do nieba,
Wybiorę potępienie.
więcej informacji o każdym z tych tomików znajdziesz w moich wpisach na blogu –
Liryki Miłosne
In Memoriam
Zaledwie Wczoraj
czwarty tomik (ten którego nie mam) to - Pożegnania - wybór i przekł. Jerzy R. S. Hebda. wydany przez : Caldra House, w 1997r
Dwa tomiki w przekładzie Kazimierza Kuczyńskiego
Kolejne dwa tomiki są to tłumaczenia Kazimierza Kuczyńskiego. To już naprawdę trudne do zdobycia książki – oba tytuły zostały wydrukowane w nakładzie po… 150 egzemplarzy… (sam nie wiem jak udało mi się je dostać ;-) )
same tomiki są świetnie wydane, na papierze czerpanym, wszystko wysokiej jakości.
szczegółowo opisałem te tomiki we wpisach –
Epitafia Lamenty i Wiersze
Wiersze wybrane
tutaj podam tylko kilka cytatów na zachętę ;-)
Do górskiej stokrotki
przeoranej pługiem w kwietniu 1789 r.
Niepokaźny kwiatku mały,
W złą godzinę mnie poznałeś;
Zmiażdżyć w proch twój byt musiałem
W pługa locie;
Zbawić ciebie nie zdołałem,
Mój klejnocie…
i na koniec:
Uwaga! – ten wiersz może Cię …zaskoczyć/zniesmaczyć – ostrzegałem!
Były dwie baby
Raz baby, dwie sprytne baby,
W łóżku nie byle jakie,
Wpadły w kłótnię kiedy właśnie
Raczyły się koniakiem.Wstała Maga i opuszcza
Swą klnącą starą Manię:
Piern-ła tuż przy oborze, Gotowa już na s-anie
Pier-ła tuż przy oborze,Pier-ła tuż przy stajni,
Szybkie kroki stawiała zwinnie
I taj jak można sprawnie.
Aż tu biegunka wybuchła,Gdy się po szczaw schylała,
Po udach grochówką trysła,
Pończochy swe obs-ała.
Gdzie jeszcze szukać wierszy Burnsa?
oprócz tych kilku tomików, pojedyncze wiersze Roberta Burnsa tłumaczyli tacy autorzy jak: Stanisław Barańczak, Wiktor Jarosław Darasz, Jan Kasprowicz, Zofia Kierszys, Stanisław Kryński, Ludmiła Marjańska i Jerzy Pietrkiewicz.
Jeżeli znasz inne tomiki wierszy Roberta Burnsa przetłumaczone na język polski – proszę daj mi znać! Bardzo chciałbym je poznać!
I jak zwykle na koniec pamiętaj:
Szkocja to nie miejsce na mapie –
Szkocja to stan umysłu!