Braveheart – czyli 10 rzeczy o których musisz wiedzieć

 

rok 1995 – do kin wchodzi Braveheart …

WOW!!! Świat oszalał …
Szkoci, Szkocja, Kilty, Wallace, Freedom !!!
te słowa odmieniane są przez wszystkie przypadki
10 nominacji na Oskara – 5 zdobytych. Do tego Golden Globe …  generalnie szał!
Do Szkocji napływa ogromna fala turystów i okazuje się ze każdy Amerykanin ma dziadka który pochodzi z Highlandu …

To było naprawdę COŚ…
może dziś, gdy oglądamy produkcję filmowe typu Władca Pierścieni czy Gra o Tron – Braveheart nieco traci…
ale wciąż jest to naprawdę dobre (na miarę Hollywood) kino.

Jest tylko jeden problem – ludzie obejrzeli ten film i w niego uwierzyli ….
tymczasem

Ten film jest piękną opowieścią… legendą…  pewnym mitem.
Ale NIE jest to film historyczny !

Film ten powstał na podstawie legendy którą napisał Ślepy Harry w 1477 roku, czyli 175 lat po śmierci  Wallace’a.
Ślepy Harry nie dbał zbytnio o prawdę historyczną, potrzebna była opowieść „ku pocieszeniu serc”, opowieść która porwie ludzi do kolejnego zrywu…
do tego scenarzyści filmowi dołożyli swoje i … jest jak jest.

Więc dopóki oglądasz ten film i cieszysz się jego Hollywoodzką akcją, dramatem i romansem w jednym – nie ma sprawy.
Jednak jeżeli zaczynasz myśleć o tym w kategorii – AHA! A więc tak to było …   hmmm….

może przedstawię to w ten sposób –

w filmie Braveheart jest tyle samo prawdy historycznej co w Czterech Pancernych…
nie zapominając o psie…. ;-)
Tak- była taka wojna i tak- walczyli… ale nie koniecznie tam, niekoniecznie wtedy i niekoniecznie w ten sposób…

Jest więc kilka rzeczy o których warto pamiętać gdy oglądasz ten film

ok. a więc od początku:

Film:
Film zaczyna się w 1280 młody William Wallace traci swego ojca i brata których zamordowali Anglicy (Szkocja od wielu lat jest pod okupacją Anglików)

Historia:
W tym czasie król Szkotów – Aleksander III żyje i ma się dobrze. Od blisko 60 lat pomiędzy Szkocją a Anglią panuje pokój. Aleksander III Umiera dopiero w roku 1286. Po jego śmierci tron ma objąć jego córka – Małgorzata Kenneth.
Niestety młodziutka księżniczka umiera w trakcie podróży do Szkocji w roku 1290.
Dopiero w tym momencie następuje walka o tron. Zgłasza się kilkunastu pretendentów z których najważniejszymi są Jan Balliol i Robert Bruce (dziadek późniejszego króla Roberta I Bruce)
By nie dopuścić do krwawej wojny domowej postanowiono zwrócić się do króla Anglii Edwarda I o patronat i rozstrzygnięcie sporu.
W końcu 30 listopada 1292 roku w Scone Jan Balliol został koronowany na Króla Szkotów.
Już wyglądało że wszystko skończyło się dobrze gdy Edward zażądał złożenia hołdu lennego – a Jan Balliol czując się zbyt słabym – uległ. Jednak gdy Edward I rozkazał by Szkoci pomogli mu w walce z Francją – Jan Balliol sprzeciwił się i…
stracił królestwo…
jest rok 1296: Szkoci zostali pokonani w bitwie pod Dunbar, Jan Balliol abdykuje, rozpoczyna się Wojna o Niepodległość Szkocji – jeszcze raz: jest rok 1296

Co do ojca Wallace’a – wiemy że żył jeszcze w trakcie powstania, tak samo jak jego bracia…

Film:
Piękna scena pogrzebu, dudziarz, pochodnie…
Wuj Wiliama mówi – „… grają na zakazanych instrumencie, zakazane pieśni, …”
Następnie zabiera Wallace’a ze sobą – w dalszej części filmu dowiadujemy się że Wallace wraz z wujem odwiedził Rzym i Paryż oraz że nauczył się mówić po łacinie i francusku.

Historia:
Dudy, tartan itd. rzeczywiście zostały zakazane w Szkocji – ale w 450 lat później, po powstaniu Jakobitów…
w rzeczywistości Wallace przed wybuchem powstania nie wyjechał ze Szkocji, natomiast mógł się nauczyć łaciny i francuskiego gdy pobierał nauki by zostać duchownym w Dundee i Perth

Film:
„… Jaki jest problem ze Szkocją? jest tam za dużo Szkotów ! … ”
tak mówi Edward I i przywraca prawo Prima Nocte – czyli prawo do pierwszej nocy z panną młodą

Historia:
Z Prima Nocte jest trochę jak z potworem z Loch Ness – wszyscy o nim słyszeli, ale nie ma żadnych dowodów na jego istnienie…
to po prostu część legendy

Film:
William Wallace po wybuchu powstania rusza pod Stirling, tu wymalowany na niebiesko wygłasza mowę o 100 latach niewoli i poniżania, po czym wygrywa swą pierwszą bitwę

Historia:
11 września 1297 wojska dowodzone przez Andrew de Moraya i Williama Wallace’a pokonują Anglików w Bitwie pod Stirling, a właściwie Bitwie o Most w Stirling. Była to świetnie zaplanowana bitwa, Szkoci wciągnęli Anglików w zasadzkę wykorzystując ukształtowanie terenu a kluczowym elementem tej bitwy był oczywiście Most. (zauważyliście na filmie jakikolwiek most w trakcie tej bitwy? )
Nie ma mowy o „100 latach niewoli” o jakich wspominał filmowy Wallace (wojna rozpoczęła się rok wcześniej, a przedtem przez ponad 60 lat między Szkocją a Anglią panował pokój …)
A niebieskie twarze ? … oczywiście mogły pojawić się na polu bitwy ale…
…jakieś tysiąc lat wcześniej na twarzach Piktów walczących z Rzymianami…

Film:
William Wallace, jak i cała armia Szkotów biegają w pięknych kiltach …

Historia:
Na pewno istniał i był w użyciu tartan – czyli materiał tkany w charakterystyczną kratę, niektórzy historycy uważają że noszono w tym czasie coś na kształt kiltu (przypominało to bardziej pled zawinięty na ubraniu – tylko że na północy, w górach.
Wallace mieszkał w środkowej Szkocji, był synem szlachcica i zarówno On jak i jego ludzie ubierali się bardzo podobnie do Anglików.
o żadnych kiltach a’la XVII wiek nie może być mowy…

 

 

Film:
William Wallace kilkukrotnie rozmawia ( i nie tylko) z Izabelą Francuską synową Edwarda I. Zresztą w finałowej scenie, Izabela oświadcza Edwardowi  że jest w ciąży z  Wallacem …

Historia:
No cóż, Wallace zginął w 1305 roku – Izabela Francuska przybyła do Anglii dwa lata później,  mając 12 lat … więc ….

Film:
Szkoci oblegają York

Historia:
Choć Szkoci wdarli się na ziemie Anglii – nigdy nie dotarli w pobliże Yorku …

Film:
Bitwa pod Falkirk, zdrada Bruce’a …

Historia:
Podobnie jak w przypadku Bitwy pod Stirling, przebieg tej bitwy był zupełnie inny – nie było tam kwestii Irlandczyków – a Edward I wygrał bitwę przede wszystkim dzięki łucznikom.
Robert the Bruce był w tym czasie w Carrick na południowym zachodzie Szkocji więc nie mógł stać u boku Anglików…

po bitwie (1298 rok) William Wallace zrzeka się tytułu Strażnika i wyrusza z misją dyplomatyczną po Europie (Rzym, Francja) do Szkocji wraca po 6 latach w 1304r

Film:
William Wallace zostaje zdradzony, złapany, przewieziony do Londynu i tam zabity w bestialski sposób.

Historia:
Ta część opowieści jest najbardziej zbliżona do prawdy. Wallace zginął w męce 23 sierpnia 1305 roku.
Jednak w przeciwieństwie do filmu Edward I nie umarł w tym samym dniu co Wallace, ale żył jeszcze przez 2 lata.

Film:
I na koniec scena gdy Robert the Bruce prosi by tym razem Szkoci poszli za nim, w imię Wallace’a… (bitwa pod Bannockburn)

Historia:
W rzeczywistości Robert the Bruce prowadził wojnę z o tron Szkocji od wielu lat i Bitwa pod Bannockburn w 1314 roku była tego ukoronowaniem.
Robert był już wtedy niekwestionowanym władcą Szkocji i Szkotów.

Czyli w skrócie:

Przez 60 lat panował pokój, następnie Szkoccy panowie kłócili się o tron, w końcu Angielskie wojsko (w 1296 r)  wkracza do Szkocji i po roku (1 rok po wkroczeniu Anglików do Szkocji) wybucha powstanie dowodzone przez Andrew de Moraya i Williama Wallace’a. Andrew de Moraya ginie w pierwszej bitwie – Wallace walczy jeszcze rok , następnie wyjeżdża do Francji i Rzymu. Wraca po 6 latach zostaje złapany i stracony. W tym samym czasie Robert the Bruce prowadzi swą walkę o tron Szkocji – Ostatecznie zwycięstwo w Bitwie pod Bannockburn w 1314 roku kończy okres powstań.

 

No to tak na początek wystarczy ;-)

ok. ale czy w takim razie warto obejrzeć Braveheart?   Na pewno TAK !
ale proszę traktujcie to jak ekranizacja legendy, a nie jak film opowiadający prawdziwą historię..

muszę się tu jednak przyznać że należę do tych, którzy od Bravehearta cenią sobie dużo wyżej film Rob Roy… ;-)

z ciekawostek –

sceny wielkich bitew nagrywano w Irlandii
statystami byli żołnierze An Fórsa Cosanta Áitiúil (FCÁ) – irlandzkiej armii terytorialnej.

natomiast sceny z wioski Wallece’a, oraz inne „górskie” krajobrazy w Glen Nevis, Glen Coe, oraz Loch Leven

Braveheart załapał się do „top 10” najmniej historycznych filmów w historii kina – na równi z takimi  produkcjami „historycznymi” jak „10,000 BC” „Pocahontas” czy”U-571″

 

reżyser – Mel Gibson
Zdjęcia – John Toll
Muzyka – James Horner
obsada:
William Wallace – Mel Gibson
Księżniczka Izabela – Sophie Marceau
Edward I Długonogi – Patrick McGoohan
Robert Bruce – Angus Macfadyen